Mieszkanie odziedziczone w spadku po rodzicach

W poprzednim artykule Spadek – co to dokładnie jest? starałam się przybliżyć definicje spadku i omówić kwestie związane z dziedziczeniem.

Dziś krótko jeszcze o spadku, w skład którego wchodzi mieszkanie po rodzicach.

W osobnym artykule omówię sprawy ogólnie związane z dziedziczeniem nieruchomości.

Śmierć rodziców to nie tylko wydarzenie bardzo trudne emocjonalnie.

Często wiąże się ono również z koniecznością „zmierzenia się” ze sprawami dotyczącymi majątku zmarłych.

Stwierdzenie nabycia spadku – jak uzyskać

Dość częsta jest sytuacja, że nasi rodzice byli właścicielami jakiejś nieruchomości.

Dziś zajmiemy się jednym z ważniejszych elementów spadku, który otrzymujemy po zmarłych rodzicach, a mianowicie mieszkaniem.

Jednak zanim będzie można nim rozporządzać, musimy formalnie potwierdzić nasze prawo do nieruchomości.

Najprostsza jest sytuacja, kiedy rodzice zostawiają testament ale jeszcze nie mamy do czynienia w naszym kraju z sytuacją, iż jest to zjawisko powszechne.

Jeśli rodzice sporządzili testament, to wystarczy podjąć decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Natomiast w przypadku braku testamentu i kilku spadkobierców mających prawo do spadku, trzeba przejść przez procedurę spadkową.

Możliwości są dwie, gdyż można to zrobić poprzez złożenie u notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia (jeśli spadkobiercy są zgodni co do wielkości swoich udziałów) albo przejść przez procedurę sądową, która doprowadzi do określenia udziałów poszczególnych spadkobierców w tzw. masie spadkowej czyli między innymi w nieruchomości będącej częścią całego majątku po rodzicach.

Żeby sąd mógł przeprowadzić podziału spadku, to każda osoba uprawniona do dziedziczenia, powinna pokazać dowód, że może brać w nim udział (na przykład wniosek o stwierdzenie nabycia spadku złożony do sądu).

Jak dziedziczą dzieci?

Dzieci zmarłych rodziców dziedziczą po nich w równych częściach. Pod uwagę bierze się wartość materialną rzeczy pozostawionych przez zmarłych.

Uprawnionymi do spadku po rodzicach są wszystkie ich dzieci w częściach równych, a jeśli nie żyją, to do spadku uprawnione jest kolejne pokolenie, czyli wnuki osób zmarłych.

Część spadku im przypadająca jest równa części, która przypadałaby ich nieżyjącym rodzicom. Prościej mówiąc, jeśli do spadku uprawniona jest np. dwójka rodzeństwa, ale jedno z nich nie żyje, to połowę, np. mieszkania, dziedziczy osoba żyjąca, a druga połowa jest dzielona pomiędzy dzieci nieżyjącego brata lub siostry.

Opłaty

Podpisanie aktu poświadczenia dziedziczenia wiąże się z kosztami notarialnymi. Trzeba zapłacić 100 zł za protokół poprzedzający podpisanie aktu poświadczenia dziedziczenia oraz 50 zł za jego wydanie (opłata jest niezależna od wartości spadku).

W przypadku postępowania sądowego koszty te wynoszą 100 zł opłaty za złożenie wniosku.

W obu przypadkach należy ponieść dodatkowo koszt 200 zł za wniosek o wpis prawa własności do księgi wieczystej.

Oprócz powyższych opłat nie trzeba się martwić o inne podatki, gdyż w przypadku spadku po rodzicach, spadkobierca jest zwolniony od podatku od spadków i darowizn.

Pamiętać jednak należy o złożeniu odpowiedniej deklaracji w urzędzie skarbowym i jest na to pół roku od uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku albo zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza.

Mieszkanie w spadku – sprzedać czy wynająć?

Mając potwierdzenie nabycia spadku można swobodnie rozporządzać otrzymanym mieszkaniem, gdyż został uregulowany status prawny nieruchomości. Można je zatrzymać i zamieszkać w nim, ale można również je sprzedać lub wynająć.

Prawo do sprzedaży mieszkania otrzymanego w spadku po rodzicach, małżonku lub innych osobach, przysługuje od momentu jego nabycia.

Jeśli spadkobierców jest kilku, to rzadko kiedy jeden z nich decyduje się wykorzystać mieszkanie na własne potrzeby mieszkaniowe, gdyż rodzi to konflikty w rodzinie i może być pretekstem do wymuszenia opłat za korzystanie z mieszkania lub odkupienia części należącej do innych spadkobierców. Zdecydowanie częściej można spotkać się z wynajmem mieszkania otrzymanego w spadku, a jeszcze częściej z jego sprzedażą.

Wynajem mieszkania, które stanowiło spadek po rodzicach, wydaje się łatwe i może stać się źródłem dodatkowego dochodu. Jeśli jednak jest ono własnością kilku osób, to podział przychodów zwykle nie jest trudny, bo robi się go w oparciu o wielkość udziałów, ale problemem może stać się bieżąca obsługa najmu.

Czasem trudno się porozumieć rodzeństwu w tej kwestii i może to być źródłem konfliktów, bardzo rzutujących na relacje rodzinne.

Często najlepszą opcją jest sprzedaż mieszkania stanowiącego spadek po rodzicach, gdyż po jego sprzedaży można łatwo podzielić się pieniędzmi wg posiadanych udziałów i każdy może spożytkować je według własnego uznania i potrzeb. Jest to najłatwiejsze rozwiązanie i zwykle właśnie w taki sposób rozwiązuje się kwestie związane z mieszkaniem po rodzicach.

Dokumenty wymagane do sprzedaży mieszkania otrzymanego w spadku nie różnią się od standardowych dokumentów niezbędnych do sprzedaży nieruchomości.

Sytuacja, gdy jest kilku spadkobierców jest analogiczna do sytuacji, gdy jest kilku współwłaścicieli. W takim przypadku do sprzedaży mieszkania otrzymanego w spadku konieczna jest zgoda wszystkich spadkobierców i ich obecność przy akcie notarialnym, ewentualnie udzielone pełnomocnictwa notarialne.