Klasyfikacja gruntów – kupno działki

Klasyfikacja bonitacyjna gleby

Bonitacja (z łac. bonus – dobry) – wskaźnik produkcyjnej zdolności siedliska

Bonitacja gleby, określana również mianem klasyfikacji bonitacyjnej gleby, polega na ocenie jakości użytkowej i klasyfikacji przydatności gleby w celach rolniczych, w oparciu o żyzność tej gleby, stosunki wodne panujące w glebie, stopień kultury gleby i zdolność produkcyjną gleby w określonych warunkach siedliskowych, które zależne są głównie od klimatu, rzeźby terenu oraz elementów gospodarczych (warunków uprawy).

Klasyfikacja gleb pod względem wartości bonitacyjnej obejmuje ich podział na poszczególne klasy (klasy bonitacyjne), które wyróżniane są na podstawie cech morfologicznych (budowa profilu glebowego, miąższość poziomu próchnicznego, struktura i barwa gleby), fizycznych (skład, przepuszczalność gleby, wilgotność gleby) i chemicznych (odczyn gleby, skład chemiczny, zawartość węglanów w profilu glebowym). W klasyfikacji tej uwzględnia się także właściwości fizjograficzne otoczenia profilu glebowego czyli ukształtowanie terenu czy też wysokość nad poziomem morza.

Klasyfikacja gleb ornych na obszarze Polski obejmuje osiem klas bonitacyjnych.

Obszary rolnicze zdominowane są głównie przez gleby średniej jakości (IV a i IV b) oraz gleby słabe i najsłabsze (V i VI) zajmujące odpowiednio ok. 35% i ok. 37% gruntów ornych. Gleby najlepsze, bardzo dobre i dobre (I, II, III a i III b) stanowią ok. 23% gruntów ornych, pozostałe 5% powierzchni zajmują uprawiane rolniczo gleby górskie.

Gleby klasy I – gleby orne najlepsze

Gleby najlepsze występują w bardzo dobrych warunkach fizjograficznych (np. na równinach). Cechują się dużą zasobnością w składniki mineralne, dobrą strukturą oraz łatwością uprawy połączoną z uzyskiwaniem wysokich plonów. Są ciepłe, czynne, przepuszczalne i przewiewne; są umiarkowanie wilgotne, mają uregulowane stosunki wodno-powietrzne. Posiadają dobrze wykształcony oraz głęboki poziom próchniczny. Nadają się pod uprawę pszenicy, buraków cukrowych, lucerny, rzepaku, koniczyny czerwonej i pod sady owocowe. Do klasy I zalicza się najlepsze czarnoziemy, mady pyłowe i próchniczne, czarne ziemie właściwe, rędziny i bogate w próchnicę gleby brunatne.

Gleby klasy II – gleby orne bardzo dobre

Gleby bardzo dobre występują w mniej korzystnych warunkach fizjograficznych i cechują się zbliżonymi (lub nieco gorszymi) właściwościami niż gleby najlepsze oraz mniejszą łatwością uprawy, co skutkuje nieco niższymi plonami. Są mniej przepuszczalne i mniej przewiewne, mają dobrze uregulowane stosunki wodno-powietrzne. Nadają się pod uprawę buraków cukrowych, pszenicy, lucerny, rzepaku, koniczyny czerwonej i warzyw oraz pod sady. Do klasy II zaliczane są bardzo dobre czarnoziemy, mady pyłowe i próchniczne, czarne ziemie, rędziny, gleby płowe i brunatne.

Gleby klasy III a – gleby orne dobre

Gleby dobre cechują się gorszymi właściwościami fizycznymi i chemicznymi niż gleby klas wyższych, co w głównej mierze wynika ze znacznych wahań poziomu wód gruntowych, które zależne są od ilości opadów atmosferycznych. Większość z nich wykazuje oznaki procesów degradacji. Gleby lżejsze nadają się pod uprawę żyta, jęczmienia, owsa i ziemniaków; gleby cięższe przy dobrej kulturze rolnej są dobre pod uprawę pszenicy, kukurydzy, buraków cukrowych, koniczyny czerwonej, warzyw oraz pod sady owocowe. Do klasy III a zaliczane są gleby brunatne, płowe i opadowo-glejowe, zdegradowane czarnoziemy, mady piaszczyste, rędziny brunatne i czarnoziemne, gleby torfowo – murszowe i torfowe.

Gleby klasy III b – gleby orne średnio dobre

Gleby średnio dobre posiadają zbliżone właściwości do gleb dobrych, odznaczają się jednak gorszymi cechami fizycznymi i chemicznymi, na co wpływ mają gorsze warunki fizjograficzne oraz wyższe wahania poziomu wód gruntowych. Gleby te są narażone na erozję, mogą być okresowo zbyt suche bądź zbyt wilgotne i wykazują wyraźnie zaznaczone oznaki degradacji. Gleby średnio dobre przy wysokiej kulturze rolnej oraz dobrych warunkach atmosferycznych nadają się pod uprawę pszenicy, buraków cukrowych, koniczyny czerwonej i sady owocowe. Do klasy III b zalicza się średniej jakości gleby brunatne i płowe, zdegradowane czarnoziemy, średnio dobre czarne ziemie, mady i rędziny i gleby torfowo – murszowe i torfowe.

Gleby klasy IV a – lepsze gleby orne średniej jakości

Lepsze gleby średniej jakości występują w niezbyt dobrych warunkach fizjograficznych, są narażone na erozję wodną i cechują się okresowo wysokim poziomem wód gruntowych. Gleby ciężkie są zasobne w składniki pokarmowe i dość żyzne; są jednak mało przewiewne, zimne i mało czynne biologicznie, co w połączeniu z trudnością uprawy skutkuje średniej wielkości plonami. Gleby ciężkie, przy dobrej kulturze rolnej i warunkach atmosferycznych, są dobre pod pszenicę, buraki cukrowe i koniczynę czerwoną; gleby lekkie nadają się pod uprawę żyta, ziemniaków i sady owocowe. Do klasy IV a zaliczane są gleby brunatne, płowe, bielice, niektóre podmokłe czarnoziemy, średniej jakości czarne ziemie i średniej jakości mady pyłowe i piaszczyste.

Gleby klasy IV b – gorsze gleby orne średniej jakości

Gorsze gleby średniej jakości są glebami o zbliżonych właściwościach do gleb klasy IV a, są jednak bardziej wadliwe; mogą być okresowo zbyt suche lub zbyt mokre i nie posiadają uregulowanych stosunków wodno-powietrznych. Występują przeważnie w złych warunkach fizjograficznych (na silnych spadkach, w zagłębieniach terenu) i są trudne w uprawie. Gleby ciężkie nadają się pod uprawę roślin pastewnych, koniczyny, owsa i kapusty, gleby lekkie – pod uprawę żyta oraz ziemniaków. Do klasy IV b należą te same rodzaje gleb jak w przypadku klasy IV a, lecz cechujące się znacznie gorszymi właściwościami i niższą wartością użytkową.

Gleby klasy V – gleby orne słabe

Gleby słabe są mało urodzajnymi, mało żyznymi i ubogimi w substancje organiczne glebami kamienistymi bądź piaszczystymi, cechującymi się niskim poziomem próchnicy. Gleby płytkie, bardzo lekkie i suche nadają się pod uprawę żyta, łubinu oraz niektórych drzew owocowych. Gleby ciężkie i podmokłe są dobre pod uprawę brukwi, kapusty i roślin pastewnych. Do klasy V zalicza się lżejsze gleby brunatne, płowe i bielicowe, płytkie czarnoziemy, czarne ziemie, mady, rędziny i gleby torfowe oraz silnie oglejone mady.

Gleby klasy VI – gleby orne najsłabsze

Gleby najsłabsze są glebami bardzo wadliwymi, wykorzystywanymi głównie pod zalesienia oraz rzadko pod uprawę rolniczą. Gleby bardzo suche i luźne nadają się pod uprawę łubinu, gleby płytkie i silnie kamieniste wykorzystywane są do uprawy żyta i koniczyny białej, gleby podmokłe o wysokim poziomie wód gruntowych służą przeważnie jako pastwiska. Do klasy VI zalicza się gleby rdzawe i bielicowe, rankery, bardzo płytkie rędziny, bardzo lekkie mady oraz ciężkie mady podmokłe.

Źródła:

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 września 2012 r. w sprawie gleboznawczej klasyfikacji gruntów. (Dz. U. 2012 poz. 1246)