Kataster nieruchomości – co to jest?

Dość często spotykamy się z takim pojęciem i nie bardzo wszyscy zdają sobie spraw z tego, co to jest kataster, jak powstaje, do czego służy.

Ostatnio głośno było o podatku katastralnym, ale obecny rząd przekonuje, że nie jest zainteresowany wprowadzeniem takiego podatku.

Wszystko się jednak zmienia tak szybko, jak w kalejdoskopie, warto więc zapoznać się z tytułowym pojęciem i poszerzyć swoją wiedzę na temat katastru.

Co to jest i do czego służy kataster nieruchomości ?

Pojęcia kataster używa się u nas zamiennie z ewidencją gruntów i budynków (Ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne art.2 pkt 8: jeśli mówimy o „ewidencji gruntów i budynków (katastrze nieruchomości) – rozumie się przez to system informacyjny zapewniający gromadzenie, aktualizację oraz udostępnianie, w sposób jednolity dla kraju, informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych podmiotach władających lub gospodarujących tymi gruntami, budynkami lub lokalami „).

Zgodnie z wymienioną ustawa do prowadzenia katastru zobowiązany jest starosta powiatowy (czasami urząd miejski w miastach na prawach powiatu). Dane w systemie są cały czas aktualizowane, gdyż właściciel oraz organy i jednostki administracyjne, a także osoby i podmioty władające na zasadzie samoistnego posiadania, mają obowiązek zgłoszenia do starosty zmian objętych ewidencją gruntów i budynków w terminie 30 dni od zaistnienia tych zmian.

Raporty z katastru nieruchomości są podstawą m.in. do tworzenia plano zagospodarowania przestrzennego, planowania gospodarczego, określania wymiaru podatków.

Kataster jest prowadzony obecnie wyłącznie w formie elektronicznej.

Co zawiera kataster nieruchomości?

Znajdziemy w nim informacje dotyczące budynków, gruntów i lokali. Możemy uzyskać dostęp do numerów ksiąg wieczystych, dowiedzieć się o granicach działek, ich powierzchniach, uzbrojeniu, klasie gruntów, przeznaczeniu i funkcji budynków, ich danych technicznych, kubaturze, funkcji i powierzchni lokali. Uzyskamy tu także informacje dotyczące właścicieli, z podanym miejscem siedziby lub stałego pobytu.

Kataster zawiera o wiele bardziej szczegółowe informacje niż te znajdujące się w księdze wieczystej (KW), dlatego danych z katastru nie można przeglądać przez internet, tak jak w przypadku KW.

Jak i kiedy uzyskać dane z katastru?

Dane z katastru są potrzebne przy czynnościach związanych z podziałem gruntu, zmianą właściciela nieruchomości, pozwoleniem na budowę czy wpisem do KW.

Wszyscy zainteresowani budową własnego domu czy np. przekształceniem działki rolnej w budowlaną, będą potrzebowali wypisu i wyrysu z ewidencji gruntów i budynków in. katastru.

Po dokumenty te należy się udać do starostwa powiatowego, gdyż to ono prowadzi kataster.

Dostęp do treści zawartych w katastrze mają jedynie właściciele nieruchomości oraz osoby, które mają prawo zarządzać nieruchomością, a także osoby lub przedsiębiorstwa, które mają prawne powody, aby uzyskać taki dokument.

Wniosek składamy w wersji papierowej lub elektronicznej, wnosimy opłatę w wysokości 140,00 zł za wersję elektroniczną lub 150,00 zł za wydruki i czekamy od 2 do 7 dni.

Podatek katastralny

W Polsce nie płacimy podatku katastralnego, ponieważ taki system opodatkowania nieruchomości w naszym kraju nie obowiązuje.

Kupując nieruchomość jesteśmy zobowiązani do zapłacenia notariuszowi 2% podatku PCC (podatek od czynności cywilnoprawnych) liczonego od wartości kupowanej nieruchomości.

Jak już jesteśmy właścicielami nieruchomości, to płacimy cztery razy w roku podatek ustalany przez samorząd.
Osoby prawne płacą podatek miesięcznie.

Opodatkowane są grunty, budynki lub ich części. Podatku nie płacą właściciele gruntów rolnych i lasów, chyba że wykorzystują je w swojej działalności gospodarczej.
W tym roku podatki wahają się mniej więcej od 1 zł/m² do 29 zł/m² powierzchni użytkowej. Ceny są zróżnicowane przede wszystkim ze względu na typ nieruchomości i powierzchnię oraz gminę, w której się znajdują.

Wiadomo, że w miastach i gminach np. turystycznych, te podatki będą wyższe niż w innych gminach.

Ponieważ podatki od nieruchomości są opłatą lokalną, ustalaną przez gminę w formie uchwały, wprowadzono stawki maksymalne dla poszczególnych typów nieruchomości, których nie wolno gminie przekroczyć. Często są uchwalane stawki maksymalne lub do nich zbliżone.

Podatek katastralny obowiązuje niemal na całym świecie. Jest to podatek zwany inaczej ad valorem, czyli od wartości.

W Polsce są głosy sprzeciwu wobec wprowadzenia podatku katastralnego. Wskazuje się, iż właściciele nie będą dbać o swoje nieruchomości i remontować ani modernizować, ponieważ wtedy zwiększyłaby się wartość nieruchomości i zapłaciliby większy podatek.

Podatek katastralny jest bowiem pobierany od wartości, ceny obiektu. Właściciele dużych nieruchomości np. w centrum będą płacić większy podatek niż właściciel małego mieszkania na wsi.
W Europie podatek katastralny waha się od 0,26% do 1% wartości nieruchomości.

Ostatnio Instytut Finansów przy Ministerstwie Finansów opublikował (21 marca 2023r.) raport dot. opodatkowania nieruchomości w Polsce na tle systemów europejskich.

Stwierdzono w nim, że polski system opodatkowania nieruchomości jest przestarzały i powinien zostać zastąpiony podatkiem katastralnym. Wskazano jednak, że wiąże się to z uzyskaniem przyzwolenia społecznego, którego w Polsce nie ma oraz wyceną wszystkich nieruchomości w kraju, co jest zadaniem bardzo trudnym i długotrwałym.
W związku z tym, obecny rząd nie zamierza nic zmieniać w podatkach od nieruchomości.

Na razie musimy tylko wiedzieć, co to jest kataster , jak uzyskać potrzebne nam z niego dane, ale w najbliższych latach nie musimy się obawiać zmian podatkowych w nieruchomościach (poza zmianami wysokości stawek).